Kanal Tedavisi Nedir?

Halk arasında yaygın olarak “dişin sinirinin alınması” şeklinde bilinen işlemdir. Dişin pulpa tabakasını etkileyen bir hastalık sonucu; özel sistemler kullanılarak kron ve kök kanalları içinden damar ve sinir paketi temizlenir. Bu tedavide kanal yapılarına göre eğeler, kanal boyu tespit etmeye yarayan cihazlar, röntgenler, dezenfeksiyon sağlayacak solüsyonlar kullanılır.
Tek seansta kanal tedavisi bitirilebilir. Ancak seans sayısı; enfeksiyonun miktarı, direnci, dişin canlılığını tamamen kaybedip kaybetmediği gibi değişkenlere bağlıdır. Dişten dişe kanal morfolojisi ve sayısı değişkenlik gösterebilir.
Kaynaklarda kanal tedavisinin başarısı %90-95 olarak belirtilmektedir. Uzun süreli antibiyotik kullanımı, kronik travmalar başarıyı düşürmektedir. Tedavinin amacı; dişin kaybedilmemesi, sağlıklı ve fonksiyonel olarak ağızda çalışmaya devam etmesidir.
Yıllar öncesinde pulpanın enfekte olduğu durumlarda dişler için tek çare çekim düşünülürken günümüzde kanal tedavisinin başarısı kanıtlanmıştır.

Kanal Tedavisi Neden Yapılır?

Pulpa dokusunun kendi kendini iyileştirebilme sınırını aşan, canlılığını yitirdiği veya yitirmeye başladığı durumlarda uygulanır. Dişi çekimden kurtaran bir tedavidir. Diş dokularında ilerleyen mikroorganizmalar dişin pulpa dokusunu (içini) etkiler, kanal tedavisi yapılmasını zorunlu hale getirebilir. Diğer büyük etken ise travma sonucu kırılan veya kırılmasa da darbenin etkisiyle kök ucundaki sinir bağlantısının zedelenmesidir.
Kendi kendine başlayan spontan, çiğneme ve baskıyla ağrılar, gece uykudan uyandıran, ağrı kesici ile geçirilemeyen ağrılar olarak anlatılabilir. Sorun pulpanın enfekte olmasıdır. Antibiyotik kullanımı bu konuda tedavi edici değildir sadece süreci geciktiricidir. Enfeksiyon kaynağının ciddiyetine göre tekrar tetiklenmesi çok çabuk olabileceği gibi aylar sonra da gelişebilir. Baskılanan enfeksiyon aynı zamanda direnç kazanır ve olumlu cevap almak daha zor hale gelir.
İnatçı enfeksiyonlar başarılı bir kanal tedavisine rağmen çözülemezse, kök ucuna yapılacak bir cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyulabilir. Kök ucuna yakın bölge pencere şeklinde açılır ve iyileşmeyen doku temizlenir, kapatılır. Bu işleme apikal rezeksiyon (Kök ucu ameliyatı) denir. Dolaylı yoldan endodontinin başarısı, gerekli durumlarda cerrahi ile birleştiğinde daha yükselmektedir.
Birçok kanal tedavili diş normal dişler gibi ağızda uzun süre tam olarak fonksiyon görebilmesine rağmen bazılarında aylar hatta yıllar sonrasında olumsuzluklar görülebilmektedir. Böyle durumlarda Retreatment yani yapılan kanal tedavisinin tekrar edilmesi gerekli olabilir.

Dişin Siniri (Pulpa) Neden İltihaplanır?

Ağız içi ortamda birçok bakteri ve mikroorganizma bulunur. Rutinde bunlar bir sorun oluşturmaz fakat bakteriler dişin sinir dokusuna ulaşırlarsa ağrılar başlar.
Bu bakteriler dişte derin bir çatlak, kırık oluşması ya da çürük dokunun mine ve dentini geçmesi sayesinde pulpaya kadar ilerler. Pulpada enfeksiyon belirtileri başlar, zamanla diş canlılığını tamamen kaybeder.
Diğer bir neden iste travmadır. Dişe gelen aşırı bir darbe sonucu dişin kan dolaşımı bozulabilir, damar sinir paketi dağılabilir ve buna bağlı diş canlılığını kaybeder.
Şiddetli diş eti hastalıklarında da kontrol edilemezse kök ucu enfekte olup yine canlılığını kaybetme süreci başlar.

Kanal Tedavisi Sonrası Ağrı Olur mu?

Tek seans tedavilerde özellikle ilk 2 gün ağrının artması normaldir. Isırmadaki hassasiyet yaklaşık 2 hafta sürecektir. Bu bilgilerde kişiden kişiye sapmalar olabilir.

Tekrar apse oluşması, şişlik kesinlikle beklenmez. Böyle durumlarda detaylı röntgen analizi sonucu kanal tedavisi yenileme (Retreatment) planlanabilir.

Kanal Tedavisi Yapılan Diş Tekrar İltihaplanabilir mi?

Başarısı çok yüksek olan bir tedavi olsa bile; %100 ağrımaz veya 3 yıl sonra iltihaplanma oluşmaz şeklinde garanti verilemez. Bu konuda oluşabilecek problemlerin önüne geçmek adına dişin düzenli kontroller ile takip edilmesi önerilir. Çünkü ufak müdahalelerle çözülecek durumlar için büyük problemleri beklemeye gerek yoktur. Ufak bir kırıklık varsa veya ufak dolgu gerekiyorsa o işlem yapılmalıdır, dolgu düştüğünde veya kırıklık oluştuğunda erken müdahale edilmezse, bakteri sızıntısı enfeksiyon oluşturabilir.

Kanal tedavisinden sonra da lezyonda iyileşme görülmüyor veya ilerleyen zamanlarda lezyon oluşumu izleniyorsa; kanal tedavisinin yenilenmesi (retreatment) veya apikal rezeksiyon (kök ucunun ameliyatla alınması) uygulanabilir.

Kanal Tedavisi Aşamaları Nelerdir?

Lokal bölgeye anestezi uygulanmasıyla tedavi başlar. Çürük temizlenir varsa eski dolgular kaldırılır ve pulpa diye adlandırılan dişin kron kısmının içindeki sinir dokusuna ulaşılır. Özel eğe sistemleri ve solüsyonlar kullanılarak kökler içindeki pulpanın uzantıları uzaklaştırılır.
Eğer enfeksiyon akışı veya kronik problem yoksa tek seansta tedavi bitirileceği gibi seanslı şekilde de yapılabilir. İki seans diş tedavisinde kanal içine ilaç yerleştirilir ve üste geçici dolgu uygulanır. Sonraki seansta geçici dolgu kaldırılır ve kanal tedavisine devam edilir.
Dişin üst yapısına gereken tedavi neyse; dolgu, kron, endo kron o işlem ile tedavi bitirilir.
Tedavi işlemleri anestezi altında yapıldığı için diş kanal tedavisi sırasında diş acımaz. Yalnızca ağız üzün süre açık kaldığında yorgunluk olabilir.

Kanal Tedavisi Yenileme (Retreatment) Nedir?

Bu işlem; kanal tedavisinin başarısız olduğu, sorunu çözmediği durumlarda uygulanır.
Yenilenme tedavisinde ilk olarak dişin kron kısmındaki dolgu kaldırılır ve kök kanallarına ulaşılır. Kanal dolgusunda kullanılmış olan malzemeler özel ilaçlar yardımıyla kanaldan uzaklaştırılır. Kök boyunca temizlik, solüsyonlar ile dezenefeksiyon sağlanır. Gerekiyorsa seanslı bir şekilde tedavi tamamlanır. İyileşme görüldükten sonra kanal dolumu yapılır ve tedavi biter.

Kanal Tedavisinin Başarısız Olma Nedenleri?

Bitmiş kanal tedavisi sonrası üst dolgunun yapılmamasına bağlı oluşan sızdırma ve tekrar enfeksiyon oluşması. Kök boyunda yeterli temizleme ve kanal dolgusu yapılamaması. Uygun üst yapı restorasyonun yapılmamış olması, kırılması, düşmesi.
Kanal anatomisi.(Kanallar aşırı darlıklar, eğimler) Tedavi sırasında fark edilemeyen ekstra kanal varlığı. Kanal temizliği sırasında iyi bir yıkama yapılamaması, darlığa bağlı oluşabilen eğe kırılması.
Tedavi edilen dişin aşırı kuvvet ve yük alması. Kök ucunda iyileştirilemeyecek büyüklükte lezyon olması. Dişin istenmeyen bir alandan perforasyonu. Gibi nedenler ideal şartlarda, çok başarılı olan kanal tedavisi işlemini başarısızlığa itmektedir.

Kanal Tedavili Diş Ağrır mı?

İdeal şartlarda bitirilen kanal tedavilerinde de tedaviyi takiben yaklaşık iki gün ağrı oluşması normaldir. Kanal tedavisinde ertesi gün ağrı kesici alınabilir, çok şiddetli bir ağrı dışında normaldir.
O dişe kuvvet uygulandığında, ısırıldığındaki acıma hissi yaklaşık iki hafta içinde azalarak kaybolacaktır. Bir yara iyileşmesi gibi düşünülebilir.
Eğer “Eski kanal tedavili dişim ağrıyor” gibi bir sorun varsa mümkün olduğunca ertelemeden diş hekiminize başvurmanız gereklidir.

Kanal Tedavisinin Başarı Oranı Ne Kadar?

Günümüzde gelişen sistemler ile titiz çalışma gerektiren bir tedavi olan Kanal Tedavisinin başarısı gitgide artmaktadır. Yıllar önce keşfedilmeyen kanal boyu tespit cihazları, döner eğe sistemleri, yaygın olmayan röntgen görüntüleme sistemleri endodonti alanına hizmet etmektedir.
İdeal şartlarda yapılan, hasta tarafından yeterli özen gösterilen tedaviler için %90-95 gibi yüksek bir orandan bahsedilmektedir.

Kanal Tedavili Dişim Ağrıyor Ne Yapmalıyım?

Üzerinden vakit geçmesine rağmen geçmeyen veya sonradan oluşan ağrıda bir an önce hekiminize ulaşmanız gerekir. Alınacak röntgenler ile problemin kaynağı tespit edilecektir.
Diş sıkma gibi sebeplerden oluşabileceği gibi tekrar eden bir enfeksiyon da olabilir. Kanal tedavisi başarısızlık nedenleri incelenir. Ağrının kaynağı bulunur ve o etkene hedefli tedavi yapılır.

Kanal Tedavili Bir Dişin Ömrü Ne Kadardır?

Eğer başarılı bir kanal tedavisi yapılabilir ve hasta tarafından; ağız bakımı, kuvvet dengesi, düzenli kontrol altında tutulursa çok uzun yıllar ağızda kalabilmektedir.
Kanal tedavisi ile kurtarılabilecek bir dişin çekilmesine, o bölgeye köprü veya implant yapılması gerek yoktur. Kişinin kendi doğal dişlerini kullanması daha konforlu aynı zamanda daha uygun maliyetlidir. İmplant ve köprü fiyatları, kanal tedavisi fiyatlarına göre daha pahalıdır ve daha zahmetli tedavilerdir. Madde kaybı nedenine ve miktarına bağlı olarak dolgu veya kaplama ile diş restore edilebilir.
Kanal tedavili dişlerin dezavantajı; damar ve sinirler alındığı için kanlanmadaki yetersizliğe bağlı kırılganlığın artmasıdır. Bu durum da uygun şekilde yapılan kaplamalar ile çözülebilmektedir. Üst yapı restorasyonu bu açıdan önemlidir. Hekiminizin dolgu mu gerekli, kaplama mı sorularınızın cevabını verecektir.